Tijd voor een andere route
De dubbele economische crisis – door de pandemie en de energiecrisis, en verder versterkt door de Oekraïnecrisis – stelde Waalse technologie- en industriebedrijven voor immense uitdagingen. Uit recente Awex-cijfers blijkt de zware impact van die turbulenties op de internationaliseringsstrategie van deze sectoren, die voor 90% afhankelijk zijn van export.
Snelle aanpassing aan marktevoluties
Embargo’s, kredietbeperkingen en inflatie - legden obstakels op de weg van de internationale handel. Eens te meer onderstreepten ze het belang van een robuuste exportstrategie, nauw verweven met een globale economische visie. Alleen zo kunnen bedrijven zich aanpassen aan de snel veranderende internationale omstandigheden en gedijen in een competitieve omgeving.
Hier zijn enkele cijfers:
Exportgroei blijft onder het gemiddelde
Ondanks de uitdagingen boekte Wallonië in 2022 een recordexport van 60 miljard euro, waarvan 44 miljard euro binnen de EU en 16 miljard erbuiten. Concreet exporteerde het gewest voor 18,8 miljard euro aan farmaceutische producten, voor 7,8 miljard euro aan onedele metalen en metaalproducten, en voor 4,7 miljard euro aan chemische producten.
Volgens de Nationale Bank van België zijn deze cijfers goed voor een groeipercentage van 12,6%, al schommelde de trend doorheen het jaar. De groei blijft wel onder het gemiddelde van de belangrijkste concurrenten: Vlaanderen, Duitsland, Nederland, Frankrijk en de EU19-zone die een gemiddelde groei optekenden van 19,3%. De torenhoge inflatie, aangezwengeld door impact van de Oekraïnecrisis op de energiekosten, had serieuze gevolgen. Met 9% groei bleven de technologiesectoren dan ook steken onder het gemiddelde van 15,7% in de EU-19-zone en de vier buurlanden.
Ondanks al deze uitdagingen slaagden 291 Waalse bedrijven er in 2022 toch in om voor het eerst te exporteren – een positieve ontwikkeling.
Groei houdt aan in bijna alle sectoren
In 2022 steeg de Waalse export binnen de EU met 16,1%. Naar niet-EU-bestemmingen bedroeg de stijging 3,9%. Regio’s met een uitgesproken groei zijn het Nabije en Midden-Oosten (50,3%), het Verre Oosten (26,6%), Oceanië (22,2%), Sub-Saharaans Afrika (18,2%) en Latijns-Amerika (8,7%).
De belangrijkste Europese partners – Frankrijk (+18,4%), Duitsland (+13,5%) en Nederland (+19,6%) – zijn goed voor 48% van de totale buitenlandse handel van Wallonië of een exportwaarde van 29,1 miljard euro.
Ondanks de inflatie bleven de meeste industriële sectoren groeien in 2022, op transportmaterieel na (-22,1%). Die sector zag vooral af van de sterke daling van de export van transportmaterieel voor militair gebruik (-88,9%).
Buitenlandse investeringen dalen
Het post-COVID-klimaat zorgde ervoor dat Wallonië in 2022 een aanzienlijke terugval kende van de buitenlandse investeringen. Vooral de toelevering aan de auto-industrie, de glasindustrie, de bouwsector en de lucht- en ruimtevaart kregen zware klappen.
Wallonië, bekend om zijn industriële profiel en kapitaalintensieve projecten, kon in 2022 slechts 34 investeringsdeals sluiten, tegenover 72 het jaar ervoor (bron: Awex). Samen pompten de deals 931 miljoen euro in de Waalse economie en ze creëerden 1.634 nieuwe banen, waarvan 500 in biowetenschappen.
Dankzij hun onderzoeks-, ontwikkelings- en dienstverleningsprojecten werden Vlaanderen en Brussel relatief minder zwaar getroffen dan het Waalse Gewest. Dat kreeg bovendien af te rekenen met industriële delokalisatie naar Frankrijk, Duitsland en Italië als gevolg van Europese stimuleringspakketten.
Ondanks de daling van de buitenlandse investeringen is het aantal gecreëerde banen per nieuwe investeringsaanvraag wel gestegen van 14 in 2021 naar 48 in 2022. Bovendien zijn de investeringsbedragen met slechts 6,1% gedaald ten opzichte van de jaren ervoor.
Om al deze uitdagingen te tackelen pleit Agoria voor een sterkere strategische focus op geavanceerde technologieën. Niet alleen om de concurrentiepositie van Wallonië op de wereldmarkt versterken, maar ook als effectieve katalysatoren voor werkgelegenheid.
In het algemeen ziet de toekomst er rooskleurig uit. Met de juiste strategieën kan Wallonië zich ontpoppen tot een belangrijke speler in het internationale technologische en industriële landschap.
Roadmap naar duurzame welvaar
#1 Ratificeer vrijhandelsakkoorden
Agoria moedigt de politieke besluitvormers sterk aan om vrijhandelsakkoorden zo snel mogelijk te ratificeren. Die kunnen de export van Waalse bedrijven namelijk vergemakkelijken en nieuwe deuren openen in dynamische groeimarkten. Het is hoog tijd om te erkennen dat geen enkele regio ter wereld deze akkoorden democratischer heeft afgesloten dan de EU.
#2 Verspreid de ‘maturiteitsdiagnose’ op grotere schaal
Om de exportactiviteiten van ondernemingen te stimuleren, raadt Agoria een diepgaandere klantenbenadering aan op basis van een ‘maturiteitsdiagnose’. Dit proces maakt het mogelijk om elke onderneming ondersteuning op maat te bieden in functie van haar specifieke niveau van internationalisering en groeiperspectieven.
#3 Integreer financierings- en exporttools
Volgens Agoria is het cruciaal om de banden te versterken tussen begeleiding enerzijds en financiële stimuli anderzijds. Door deze twee aspecten beter te integreren, kunnen we de steun aan Waalse ondernemingen verbeteren en hun export stimuleren. Zo zal er een klimaat ontstaan dat hun groei en het concurrentievermogen op de wereldmarkt bevordert.
#4 Lever uitvoervergunningen af binnen 40 kalenderdagen
Agoria roept de Waalse regering op om de investeringen in de digitalisering van de afgifte van exportvergunningen te versnellen, zodat bedrijven de voortgang van hun dossiers kunnen opvolgen. Ook wil Agoria meer personeel om de doorlooptijd in te korten.
Vlaanderen kende een interne termijn van 40 kalenderdagen toe. Bij complexe en politiek gevoelige dossiers is er een verlenging mogelijk, maar een maximum van 80 kalenderdagen is altijd gewenst. Ter vergelijking: in Wallonië zijn er bedrijven die meer dan twee jaar hebben gewacht op hun vergunning.
Technology for a better world
Voor Agoria staat export centraal in de groeidynamiek van Waalse ondernemingen. Met een slimme specialisatiestrategie en een kordate aanpak van de groene en digitale transitie kunnen Waalse bedrijven zich niet alleen integreren in wereldwijde waardeketens, maar ook een motor van verandering worden om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan.