Voorwoord

Verandering is van alle tijden. Met dit huizenhoge cliché zou het huidige tijdsgewricht relatief eenvoudig van zijn unieke karakter ontdaan kunnen worden. Maar het tempo, de simultaneïteit en de abruptheid waarmee (sommige van) deze veranderingen zich momenteel ontvouwen, creëert een uitermate uitdagende situatie voor burgers, bedrijven en overheden. Bovendien is ze behoorlijk uniek voor de huidige generatie bestuurders en bedrijfsleiders. Geïnspireerd door de initiatieven en oplossingen van onze leden is onze overtuiging als sectorfederatie dat we deze gelegenheid met de nodige energie, actie en ambitie moeten aangrijpen. Want alleen zo kunnen we er winst uithalen, als land en zelfs als continent.

Dit doen we vanuit een vooruitgangsgeloof en met enthousiasme. Dus niet vanuit een soort zwartgalligheid dat de toekomst alleen maar minder zou kunnen of – zoals sommigen beweren – zou moeten zijn. Neen, we geloven oprecht dat we dit aankunnen. In vele aspecten is dit tijdsgewricht het beste om in te leven. Met Europa zonder meer als één van de beste plekken om die tijd door te brengen. 

Tegelijk hebben de voorbije jaren ons duidelijk geleerd dat we dit niet als vanzelfsprekend mogen beschouwen. De ambitie moet een gedeeld toekomstproject zijn, voor ons land én Europa. Een project ook waar een maximum van individuen, organisaties, bedrijven en overheden zich voor engageren. Met voldoende horizon, bovendien, ergo legislatuuroverschrijdend. De maatschappelijke uitdagingen stoppen immers niet bij het einde van een regeerperiode. 

Eén ding is duidelijk: een verwachtingspatroon dat exclusief uitgaat van toenemende staatsinterventie – étatisering – is suboptimaal om de toekomst vorm te geven en verandering te sturen. Dat wist zelfs Jacques Delors al, die mee aan de wieg stond van de Europese interne markt. Ondoordachte en overmatige public spending is niet de oplossing. Hetzelfde geldt voor overdreven regulering en gold-plating. Zeggen we daarmee dat de overheid geen rol te spelen heeft? Integendeel: ze heeft de mogelijkheid het juiste kader te scheppen en de juiste prikkels te geven om opdat onze ondernemingen kunnen floreren.

Er is nood aan ruimte voor ondernemerschap, marktwerking en concurrentie, innovatie, onderzoek, persoonlijke ontwikkeling. Én aan ambitieuze ondernemers om die ruimte te benutten. Europa is bij uitstek het continent waar kmo’s het ondernemerschap vormgeven. 99% van alle bedrijven in de EU zijn micro-, kleine of middelgrote ondernemingen, samen goed voor een tewerkstelling van zo’n 100 miljoen mensen. In België is dat niet anders en ook 70% van de Agoria-leden zijn kmo’s. Al die kleine bedrijven moeten gekoesterd worden. 

Wat Agoria denkt dat er moet gebeuren, schreven we neer in dit memorandum. Hoe we de uitdagingen van vandaag en morgen kunnen omarmen en ze mee vormgeven. En welke rol de overheden daarin te spelen hebben. Hoe zij optimaal kunnen omspringen met hun inkomsten en die zo goed mogelijk benutten bij hun wetgevende en uitvoerende bevoegdheden.

Die (nabije) toekomst valt volgens ons terug te brengen tot drie grote maatschappelijke vraagstukken: geopolitiek en industrieel beleid, de groene transitie en digitalisering. Deze uitdagingen lopen als rode draad door onze aanbevelingen, die we onderbrengen in 12 hoofdstukken (bv. Onderwijs en opleiding, Arbeidsmarkt, Energie en klimaat). Telkens leggen we expliciet de link met onze duurzaamheidsstrategie Technology for a Better World en andere Agoria-projecten, zoals Be The Change. Ook de horizon van deze projecten ligt trouwens voorbij de volgende legislatuur. 

Het vermogen om als maatschappij, economie, onderneming en individu mee te veranderen en competenties te ontwikkelen, zal bepalend zijn voor onze welvaart in de toekomst. Ook Einstein wist dat al.

Veel leesplezier!