Tijd voor een andere route
Uit de recentste PISA-ranking blijkt dat België in het algemeen en Wallonië in het bijzonder achterophinkt voor wiskundige en leesvaardigheden. Zelfs de best presterende leerlingen liepen over een periode van drie jaar een leerachterstand op en dat vormt een bedreiging voor onze welvaart in onze kenniseconomie.
De resultaten wijzen verder op een zwakke deelname aan levenslang leren. Volgens Statbel volgde in 2021 slechts 19,9% van de 25- tot 64-jarigen een opleiding, al is er wel een kleine beterschap ten opzichte van het jaar ervoor. Nog zorgwekkender zijn de Eurostat-cijfers: slechts 45,2% van de bevolking geeft aan recent een opleiding te hebben gevolgd en 41,8% zegt hier niet toe bereid te zijn.
Levenslang leren: dé investering in de toekomst voor bedrijven
Belgische bedrijven investeren nochtans minstens 2,4% van hun loonmassa in opleiding. Daarmee zijn ze de grootste investeerders in opleiding in Europa. Gemiddeld besteden ze 1.405 euro per werknemer aan opleiding en training, 2 tot 3 keer meer dan het Europese gemiddelde.
Daarnaast is er een brede waaier aan beroepsopleidingen op de bedrijfsvloer, wat aantoont dat ons land zich engageert om de vaardigheden van medewerkers te ontwikkelen. Maar al deze investeringen ten spijt is er nog veel werk aan de winkel op het vlak van levenslang leren.
De mismatch tussen onderwijs en arbeidsmarkt
In Wallonië is het cruciaal om opleidingen af te stemmen op de vereisten van de arbeidsmarkt. Volgens de OESO wordt bijna 28,7% van de Belgen geconfronteerd met een ‘mismatch tussen studies en arbeidsmarkt’, wat zich vaak vertaalt in onderkwalificatie. Opleidingsprogramma’s moeten kandidaten dus grondig voorbereiden.
Verschillende onderzoeken wijzen uit dat leermethoden binnen de werkcontext, net zoals alternerend leren, zeer doeltreffend zijn om deze afstemming te verbeteren.
Roadmap naar duurzame welvaart
#1 Investeer anders en zet nog meer in op partnerships met werkgevers, opleidingscentra en digitale dienstverleners
Om dit doel te bereiken, moeten we het aanbod aan opleidingen rationaliseren en de aanpassing van beroepskwalificaties versnellen door ze te integreren in generieke profielen die binnen de 3 maanden snel kunnen worden aangepast.
Daarnaast bevelen we aan om het aantal opleidingen in het secundair en hoger onderwijs met werkplekleren jaarlijks met 10% te verhogen. Om deze transitie te vergemakkelijken, beveelt Agoria de invoering aan van een kader om professionals te detacheren naar scholen of opleidingscentra.
Tot slot moeten scholen de vrijheid krijgen om te innoveren en hun programma’s te differentiëren via lokale partnerships met bedrijven. In dit opzicht is optimalisatie van digitale leermiddelen primordiaal, net zoals differentiatie volgens de individuele behoeften van leerlingen.
#2 Versterk digitale en STEM-vaardigheden
Als belangrijke speler in de technologiesector benadrukt Agoria nieuwe technologieën beheren niet alleen een kwestie is van ze vandaag beheersen. Je moet je ook tijdig voorbereiden op toekomstige veranderingen.
Daarom stellen we voor om STEM- (Science, Technology, Engineering and Mathematics) en digitale vaardigheden te integreren in de lerarenopleiding. Verder pleiten we voor een basisopleiding rond deze vaardigheden voor alle leerlingen en studenten. Tot slot willen we een op feiten gebaseerd beleid en dashboards om alles degelijk op te volgen.
#3 Ontwikkel een inclusief leersysteem dat aanzet tot excelleren
In regio’s met sterke leersystemen is levenslang leren niet alleen onbeperkt toegankelijk voor iedereen, het voldoet ook aan ieders behoeften, overal en op elk moment. Agoria stelt daarom een niet-bindende, maar verplichte studie-oriëntatie voor bij de overgang van basisonderwijs naar secundair onderwijs, vergelijkbaar met de Columbus-test.
Erken ook de rol van bedrijven te erkennen als aanbieders van opleidingen, die zich aanpassen aan de eisen van een moderne arbeidsmarkt.
Daarnaast moedigen we sterk het gebruik aan van een individuele leer- en loopbaanrekening voor minstens 70% van de populatie. Het doel van zo’n rekening is om proactief en goed te informeren tijdens loopbaantransities en zo negatieve situaties zoals herstructureringen of ontslagen te voorkomen. Daarnaast zal zo’n systeem mensen bewust maken van hun bestaande rechten en stimuleringsmaatregelen op regionaal en federaal niveau.
#4 Breng de overheidsstructuren terug tot de essentie
Om het onderwijs optimaal af te stemmen op de arbeidsmarkt stellen we niet alleen voor om substantiële prioriteiten te definiëren, maar ook om de betrokken structuren te vereenvoudigen.
Technology for a better world
Levenslang leren is essentieel voor de bevordering van een egalitaire samenleving en een concurrentiële economie. Het vergemakkelijkt de ontwikkeling van talent, de omschakeling van competenties en de aanpassing aan nieuwe technologische evoluties. Door nog meer in te zetten op partnerships en STEM-vaardigheden te bevorderen, zorgen we voor gelijke toegang tot leren. Dit versterkt onze bedrijven en biedt kansen voor iedereen.