Tijd voor een andere route
Om de Europese industriële productie, de groei van onze bedrijven en het behoud van onze welvaartsstaat te blijven garanderen, moeten Europese en nationale overheden dringend een versnelling hoger schakelen. Onze eengemaakte markt dreigt te versnipperen, terwijl veel niet-Europese economische machten ons langs verschillende kanten overvleugelen.
Blik op de EU
De interne markt is ongetwijfeld één van Europa’s grootste successen. Ze creëert groei, welvaart en jobs. Met 447 miljoen consumenten is de Europese markt goed voor liefst 18% van het globale bbp. Daar mogen we trots op zijn.
De interne EU-markt is goed voor 56 miljoen banen en 25% van het bbp van de EU.
Verschillende trends binnen de Europese regelgeving ondermijnen vandaag echter de kracht van dit succesverhaal:
- een waterval aan nieuwe regelgeving maakt compliance uiterst complex,
- een gebrek aan precisie in regelgevende teksten hindert harmonisatie,
- een ruime interpretatiemarge leidt tot sterk afwijkende toepassingen,
- een groeiend aantal lidstaten neemt zelf maatregelen in domeinen waarvoor al EU-regelgeving bestaat, of waarvoor die op komst is.
Blik buiten de EU
85% van de globale toegevoegde waarde zal in de toekomst buiten Europa gecreëerd worden (Bron: European Commission, An open, sustainable and assertive trade policy, 18/02/2021). Onszelf daarvoor afschermen, is geen optie. Integendeel, willen we toegang hebben tot voldoende grondstoffen en componenten om de twintransitie waar te maken, dan moeten we met een open vizier naar de wereld kijken. Zo verzekeren we ons meteen ook van een grotere afzetmarkt voor onze groene, digitale en andere technologieën. De open strategische autonomie (OSA) mag geen protectionistisch beleid zijn.
In dit opzicht is het ronduit alarmerend dat vrijhandelsverdragen vastlopen op nationaal niveau. Een futureproof handelsbeleid dringt zich op.
Roadmap naar duurzame welvaart
Blik op de EU
#1 Creëer een regelgevend kader dat de interne markt versterkt
Agoria wil dat Europa meer inzet op harmonisatie en gelijke concurrentie- voorwaarden om de uitdijende fragmentatie aan te pakken. Er is geen plaats meer voor nationale initiatieven of afwijkende interpretaties die de interne markt al dan niet bewust versnipperen.
Daarnaast stelt Agoria voor dat alle voorstellen voor regelgeving een concurrentievermogenstest doorstaan. Zo zorgen we ervoor dat het regelgevend kader innovatie stimuleert, technologieneutraal is, en rechtszekerheid biedt op de lange termijn (zie hoofdstuk Competitiviteit).
Een derde manier om de interne markt te versterken is om de principes van het New Legislative Framework (essentiële eisen, geharmoniseerde normen, etc.) consequent te integreren in alle nieuwe wetgeving voor producten. Belangrijk detail daarbij is dat het ontwikkelings- en goedkeuringsproces van geharmoniseerde normen transparant en efficiënt verloopt, mét inspraak van de industrie.
Tot slot stuurt Agoria aan op de uitbreiding van zogeheten regulatory sandboxes. Die maken het mogelijk voor bedrijven om te experimenteren met innovaties in een veilige wettelijke omgeving. De AI Act en Net-Zero Industry Act geven hierin het goede voorbeeld.
#2 Voer maatregelen in voor een gelijk speelveld
Europa moet de gaten in het markttoezicht dichten met eenvoudige, evenredige en flexibele wetgeving. Daarnaast vraagt Agoria om zorgvuldig om te gaan met staatssteunregelingen en de uitzonderingen die hierop worden toegestaan. Die regelingen zorgen voor verdeeldheid tussen de lidstaten: de ene heeft door de staatssteun meer vermogen om de binnenlandse industrie te subsidiëren dan de andere.
#3 Behoud een open vizier voor normalisatie
Europa moet blijven meewerken aan internationale normalisatieprojecten en alignering met internationale vereisten nastreven. Omgekeerd moet de Unie ook openstaan voor internationale input in de eigen normalisatie-activiteiten én de Europese normen globaal promoten via harmonisatie en bilaterale afspraken, zoals de Trade and Technology Council.
#4 Ga naar één markt voor data
Maak van data de 5e Europese vrijheid. Enkel zo blijft onze eengemaakte markt vlot functioneren. Afwijkende nationale interpretaties van Europese regelgeving, zoals die ook de nieuwe Data Governance Act en Data Act dreigen te ondermijnen, moeten eruit. Tot slot is de verdere ontwikkeling van dataruimtes in strategische economische domeinen cruciaal voor Europa. Denk aan energie, gezondheid en de maakindustrie.
Blik buiten de EU
#5 Maak strategische import- en exportkeuzes, en handel ernaar
Europa is sterk in sectoren zoals groene technologie, digitale technologieën, industriële automatisering en oplossingen voor de gezondheidszorg. Al deze sectoren ondergaan een snelle transformatie en hebben een wereldwijd bereik. Als Europa de keuze maakt om deze technologieën te ondersteunen, moeten regelgeving en financiering dezelfde lijn volgen en productie in Europa faciliteren.
#6 Focus op de lange termijn
Onze besprekingen met de VS via de Trade and Technology Council moeten verder kijken dan de verkiezingen van 2024. Enkel zo kunnen we onze technologische troeven samenleggen, gemeenschappelijke normen ontwikkelen, en ons open handelssysteem verdedigen.
Voor het internationale handelsbeleid is dus een langetermijnvisie nodig, net zoals een alignering met het industriële beleid. Belangrijk: dit houdt in dat er een Europese consensus is over offensieve en defensieve belangen. Een consensus die bovendien door verschillende wetgevende machten en meerderheden wordt gedragen. Daarom is Agoria van mening dat een handels- en investeringsbeleid in de eerste plaats strategische sectoren moet ondersteunen door het aanbod veilig te stellen én een betrouwbare afzet te garanderen. Krijgt autonomie de voorkeur boven openheid? Voer dan een flankerend beleid met Europese subsidies, nationale participaties en belastingkredieten.
#7 Verwar soevereiniteit niet met protectionisme
Agoria vraagt aan Europa om een nadrukkelijkere rol te spelen in internationale fora zoals de WHO. Het doel: een intensere samenwerking met gelijkgestemde landen door onder meer (niet-)tarifaire handelsbarrières weg te nemen.
Agoria wil de hoofdstukken over digitale handel in vrijhandelsakkoorden uitbreiden om het vrije verkeer van gegevens te stimuleren, maar ook om problemen aan te pakken rond geo-blocking, auteursrecht en gedwongen lokalisatie (bv. de verplichting om broncode vrij te geven). Een ander actiepunt op dit vlak zijn nieuwe overeenkomsten over digitale handel met bestaande handelspartners zoals Singapore en Zuid-Korea.
#8 Stuur aan op een grotere geografische diversificatie van waardeketens
Het is van cruciaal belang dat het handelsbeleid van de EU preferentiële toegang tot bestaande en vooral nieuwe markten blijft garanderen. Met bilaterale verdragen kan de EU bijdragen aan een duurzame en gediversifieerde aanvoer van grondstoffen, en tegelijkertijd strengere oorsprongsregels toepassen.
#9 Richt fondsen en instrumenten op strategische sectoren
De EU en haar lidstaten beschikken over de nodige budgetten en instrumenten om bedrijven te helpen bij hun internationalisering. De EU moet bestaande fondsen en instrumenten in kaart brengen en daarna optimaliseren.
#10 Implementeer CBAM voorzichtig
Gebruik de overgangsperiode om de volledige impact van CBAM te evalueren. Maak een analyse van de impact op de volledige waardeketen om te vermijden dat eindproducten in Europa oneerlijke concurrentie krijgen van goedkopere ingevoerde producten die niet onder CBAM vallen. Weegt de administratieve last voor overheden en bedrijven te fel door of is er een bijkomende concurrentiehandicap voor export en op de EU-markt, dan moet de EU bereid zijn tot aanpassingen. Agoria roept de EU en haar lidstaten ook op om actief mee te werken aan een internationale Carbon Club dat een CO2-emissiehandelssysteem kan lanceren.
#11 Herbekijk de manier waarop bedrijven informatie moeten verstrekken
Denk aan de goedkeuring van vrijwaringsmaatregelen als voorbeeld. De Europese staalproducenten zijn groot en geconsolideerd. Staalgebruikers daarentegen zijn veelal kmo’s die niet over dezelfde middelen beschikken, maar ze betalen binnenkort wel de cumulatieve prijs (exportcontroles, vrijwaringsmaatregelen, sancties, duurzaamheid van bedrijven, CBAM, etc.).
#12 Handhaaf het moratorium op douanerechten
Agoria vraagt om de verlenging van het moratorium op douanerechten voor elektronische transmissies. Of nog beter: maak het moratorium permanent en bindend.
#13 Focus nog meer op vrijhandelsakkoorden
Enerzijds door nieuwe akkoorden te sluiten met belangrijke partners, zoals Indonesië en Thailand. Anderzijds door de gesloten akkoorden (CETA, EU-Chili, EU-MERCOSUR, EU-Mexico, EU-Nieuw-Zeeland, EU-Australië) onmiddellijk te ratificeren en uit te voeren. Agoria pleit voor de introductie van financiële en niet-financiële gevolgen voor lidstaten die goedgekeurde akkoorden niet ratificeren.
#14 Coördineer de tenuitvoerlegging van nationale controlemechanismen voor de filtering van buitenlandse investeringen
De EU nam een bindend mechanisme aan voor informatie-uitwisseling over buitenlandse directe investeringen in de EU. De prioriteit ligt bij de ontwikkeling en tenuitvoerlegging van nationale controlemechanismen, net als een veilige en geoliede Europese coördinatie.
Technology for a better world
Doorheen onze duurzaamheidsengagementen lopen ook inspanningen rond compliance. De technologische sector engageert zich om conform de vigerende wetgeving producten en diensten te leveren. We zorgen dat we conform de algemeen geldende en sectorspecifieke wetgeving en regelgeving handelen.