Digitaal leiderschap uitbouwen

#1 Digitale fragmentatie en beperkte competitiviteit

Veel van onze meest innovatieve bedrijven – voornamelijk kmo’s – vinden zakendoen in Europa te complex. Bovendien klagen ze over de fragmentatie van het digitale ecosysteem. Denk bijvoorbeeld aan de onzekerheid rond dataverwerking die voortvloeit uit verschillende nationale interpretaties van de GDPR.

Het lappendeken aan complexe, afwijkende compliance-regels in de EU-landen schrikt bedrijven af. Nu er nieuwe digitale regelgeving wordt aangenomen (AI Act, Data Act, etc.), moet Europa speciale aandacht besteden aan deze blokkerende factoren. Dit cijfer zegt genoeg: amper 9% van de kmo’s deed in 2021 zaken over de eigen landsgrenzen.

#2 Gebrek aan investeringen en capaciteit in strategische domeinen

Een eerste struikelblok is het beperkte aanbod aan digitale experten in Europa. Zo kwam slechts 3,9% van de afgestudeerden in 2021 uit een IT-richting. Zoomen we uit, dan stellen we vast dat slechts 54% van de Europese bevolking over digitale basisvaardigheden beschikt (DESI 2022). Bijkomende issues zijn de trage ontwikkeling van e-government, de stijging van het aantal (gesofisticeerde) cyberaanvallen, het onderbenutte potentieel om met digitale oplossingen CO2-emissies aan te pakken, en de algemene terughoudendheid om volop te investeren in opkomende technologieën.

#3 Internationale relaties en soevereiniteit onder druk

Protectionisme steekt almaar meer de kop op, terwijl het multilaterale handelssysteem wankelt. Dit heeft een negatieve invloed op de digitale transitie, want IT is een globale aangelegenheid. We moeten met andere woorden terug naar een stabiele, voorspelbare en open wereldeconomie.

De digitale transitie is essentieel voor de economische ontwikkeling, strategische autonomie en openheid van Europa. Daarnaast kijken we in toenemende mate naar digitale technologieën om verschillende maatschappelijke, klimatologische en milieuvraagstukken te tackelen: van e-government over energie-efficiëntie tot slimme mobiliteit.

Hoe versnellen we dan de digitale transitie? Waar liggen de grootste kansen voor Europa op het digitale wereldtoneel? En hoe grijpen we die? Stuk voor stuk pertinente vragen die het lot van onze bedrijven – en zo onze welvaart – mee bepalen.

#1 Fragmentatie wegwerken en competitiviteit verhogen

• Maak van data de 5e Europese vrijheid door bestaande grenzen en barrières te verwijderen. Enkel zo blijft onze eengemaakte markt goed functioneren. Afwijkende nationale interpretaties van Europese regelgeving moeten eruit. De verdere ontwikkeling van dataruimtes in strategische economische domeinen is cruciaal voor Europa. Denk aan energie, gezondheid en de maakindustrie.
• Laat bedrijven toe om te experimenteren in reglementaire testomgevingen. Een regulatory sandbox is handig voor bedrijven om innovatieve technologieën, producten, diensten en werkwijzen te testen, zonder daarbij te vrezen voor eventuele wettelijke gevolgen (zie bv. wat voorzien is in de AI Act).
• Creëer een regelgevend kader dat de eengemaakte markt vrijwaart. Op die manier zou er een geïntegreerde aanpak zijn om instrumenten zoals de AI Act en Data Act rimpelloos te implementeren (zie hoofdstuk Internationaal ondernemen).

#2 Digitale investeringen en capaciteit boosten

• Ken 20% toe aan digitale oplossingen in alle EU-financieringsprogramma’s, zodat Europa kan profiteren van opkomende technologieën in alle sectoren. Mooi voorbeeld: het grote aandeel voor digitaal binnen het Recovery and Resilience Facility-budget.
• Creëer een eengemaakte cyber governance, met betrouwbare informatie- uitwisseling tussen publieke en private partijen. Zo blijven we niet in silo’s strijden tegen cyberaanvallen.
• Rol gerichte digitale transformatiestrategieën uit voor de groene transitie, te beginnen met de sectoren waarin de CO2-voetafdruk het hoogste ligt: energie, mobiliteit, bouw en de maakindustrie. De Agoria-studie Digital4Climate toonde op dit vlak al het enorme potentieel aan.
• Mik op 100% digitale publieke diensten, ID’s en skillspaspoorten. Deze zaken moeten nauw op elkaar aansluiten, over de grenzen heen (interoperabiliteit). Europa moet daarvoor eerst barrières wegwerken in samenwerking met de lidstaten.
• Dicht de digitale skills gap en faciliteer economische migratie voor digitale profielen. Zo stelt Agoria een Europees netwerk voor van privaat-publieke cybercampussen om van de Cybersecurity Skills Academy een waar succes te maken (zie hoofdstuk Onderwijs & opleiding).

#3 Internationale relaties en open economie ondersteunen (zie hoofdstuk Internationaal ondernemen)

• Harmoniseer internationale en Europese normalisatie.
• Haal de trans-Atlantische banden aan om de leiding te nemen in cleantech, data en AI.
• Stop ongeoorloofde soevereiniteitseisen en bouw een netwerk van handelsovereenkomsten rond digitalisering.