Een complete hervorming van onze fiscale cultuur

Volgens tal van (internationale) organisaties (het IMF, de OESO, de Hoge Raad van Financiën, etc.) is de belastingdruk op arbeidsinkomen in ons land problematisch hoog. Ten opzichte van andere EU-landen staat in België een individu met een gemiddeld inkomen zonder kinderen ten laste het meeste af. Sterker nog: dit overtreft de grens van 50%. Anders gezegd: uitgedrukt in % van de loonkost, gaat meer dan de helft naar de overheid – een belangrijk competitiviteitsnadeel.

Uit studiewerk van het VBO blijkt dat vooral de middelhoge en hogere arbeids- inkomens een onredelijk hoge belasting moeten dragen. Lagere inkomens (gelijk aan 50% van het gemiddelde inkomen – ongeveer het bedrag van het minimuminkomen) houden het meeste netto over in vergelijking met onze buurlanden. De voornaamste oorzaak is de sociale en fiscale werkbonus die uitsluitend gericht is op de lage inkomens. Een analyse van de periode 2001-2020 toont aan dat het beschikbaar inkomen op 20 jaar tijd vooral voor de lage lonen fors toenam (tot wel 16% van het bruto-inkomen).

De verstikkende belastingdruk op middelhoge en hogere arbeidsinkomens komt onder andere doordat in België de marginale belastingvoeten in de personenbelasting relatief hoog zijn en snel stijgen naarmate het brutoloon toeneemt. Er bestaat ook geen bijdrageplafond op de socialezekerheidsbijdragen. Volgende grafiek (VBO) illustreert dit.

De afgelopen legislatuur is een poging ondernomen om het tij te keren en de belasting voor alle looninkomens te verlagen door een lastenverschuiving te organiseren van arbeid naar andere belastingdragers. Uiteindelijk bleek dit onmogelijk. Toch blijft dit noodzakelijk, des te meer omdat talentvolle, opgeleide werkkrachten motiveren steeds belangrijker wordt voor onze competitiviteit.

Onze fiscaliteit wordt complexer en de administratieve (rapporterings-)verplichtingen voor bedrijven alsmaar omvangrijker, zwaarder en duurder. Bovendien wordt er vaak nieuwe wetgeving gestemd zonder passend overleg en/of zonder rekening te houden met de opmerkingen van de bedrijven en hun vertegenwoordigers. Hetzelfde geldt voor de door hen gesignaleerde problemen bij de uitvoering ervan.

Akkoorden met de administratie, administratieve instructies, bindende adviezen van instanties als BELSPO en zelfs individuele beslissingen van de Dienst Voorafgaande Beslissingen in fiscale zaken worden in vraag gesteld, met terugwerkende kracht. En er worden ook foute conclusies getrokken. De Dienst Voorafgaande Beslissingen in fiscale zaken werkt momenteel goed, onafhankelijk en objectief. Een hervorming ervan zoals voorgesteld door de minister van Financiën tijdens de discussie over een fiscale hervorming is onnodig en gaat de verkeerde richting uit.

In het kader van de fraudebestrijding worden vandaag de rechten van bonafide belastingplichtigen ondermijnd. Verder worden de onderzoekstermijnen uitgebreid op basis van een onvolledige, foute vergelijking met buurlanden, en worden steeds zwaardere sancties opgelegd, ook voor gewone vergissingen of nalatigheden.

#1 Verlaag de belastingtarieven en de belastingvrije som, verminder en verbreed de belastingschijven en schaf de bijzondere bijdrage sociale zekerheid af.

Ons huidige belastingsysteem kent 4 belastingschijven en 4 belastingtarieven. Die zijn, mede door de kleine omvang van de lagere belastingschijven, veel te progressief. Door die sterke progressiviteit in combinatie met het brede gamma aan federale, regionale, lokale en andere sociale tegemoetkomingen, toelagen, premies en kortingen voor lage inkomsten, worden we in België bovengemiddeld (i.v.m. de EU) geconfronteerd met de problemen van werkloosheids- en promotieval.

Reduceer daarom het aantal belastingschijven, met een belastingtarief van 45% in de hoogste schijf. Zo blijft de effectieve fiscale druk op het beroepsinkomen, rekening houdend met de aanvullende gemeentebelasting (0,9%), onder de 50% voor de belastingplichtige.

#2 Behoud flexibele verloning.

Belgische bedrijven moeten voldoende ruimte en kansen krijgen om de verloning van hun medewerkers aan te passen aan hun noden. Dit stelt hen in staat om de nodige talenten aan te trekken en te behouden, en dus competitief te zijn. Op het vlak van mobiliteit halen we het bestaande mobiliteitsbudget aan als voorbeeld.

Daarnaast moeten bedrijven talentvolle medewerkers aan zich kunnen binden op middellange en lange termijn. Daarom past het om langetermijnverloning, ongeacht de vorm (d.w.z. cashbonus, aandelen, aandelenopties, etc.), niet gezamenlijk te laten belasten aan progressieve tarieven, maar afzonderlijk aan een aantrekkelijk vast tarief (bv. 25%). De ontvanger beschikt er immers niet onmiddellijk over.

In die context past ook de ondersteuning van de werkgever die volop inzet op opleidingen om zo talentvolle medewerkers op te leiden en aan zich te binden. We pleiten daarom voor een verhoogde aftrek van opleidingskosten tot 150%.

#3 Behoud het regime van de aanvullende pensioenen (2e pijler).

In het verleden werd een beroep gedaan op de bedrijven en zelfstandigen om dit probleem op te lossen. Met een fiscaal gunstige regeling worden bedrijven, hun medewerkers en zelfstandigen aangespoord om een aanvullend pensioen op te bouwen tijdens hun actieve loopbaan. Dit ter ondersteuning van de levensstandaard na hun pensionering.

Agoria pleit voor het behoud van een aantrekkelijk fiscaal regime voor aanvullende pensioenopbouw. Zo worden bedrijven, hun medewerkers en zelfstandigen blijvend aangespoord om vooruit te kijken en een aanvullend pensioen op te bouwen. Wijzigingen aan de bestaande regimes mogen alleen voor de toekomst gelden. Wijzigingen die afbreuk doen aan pensioenbeloften en/of -verwachtingen op grond van rechtsgeldige aanvullende pensioenregelingen uit het verleden zijn totaal onaanvaardbaar.

#4 Leg de financiering van een hervorming van het belastingsysteem om (meer) werken meer te belonen niet ten laste van de werkgevers.

Afbreuk doen aan bepaalde belastingvoordelen met een positieve impact op de competitiviteit van de werkgevers, zou de Belgische bedrijven, en bij uitbreiding de Belgische economie, in lastig vaarwater brengen. Daarbovenop zou de tewerkstelling van de werkende belastingplichtigen, en zo ook hun beroepsinkomsten, geheel in gevaar komen.

Put daarom voor de financiering van de hervorming van het belastingsysteem van de activiteitinkomsten uit andere bronnen. Mogelijke bronnen zijn:

• de vereenvoudiging van de aangifte in de personenbelasting (o.a. afschaffing van allerlei belastingverminderingen),
• de terugverdieneffecten van dergelijke hervorming,
• de verbetering van de bestaande staatstructuur, vermindering van het overheidsbeslag en een efficiënter werkende staat,
• de hervorming van de belasting op consumptie,
• de vergroening van de fiscaliteit.

#5 Maak werk van meer behoorlijk en transparant fiscaal bestuur.

Vooraleer we modellen van cooperative tax compliance en horizontaal toezicht kunnen uitwerken, moet het respect en wederzijds vertrouwen tussen de belastingadministratie en de ondernemingen hersteld worden. Een belangrijke bijdrage is mogelijk door een betere samenwerking met het fiscaal bestuur, gebaseerd op werkelijk en transparant overleg. Daarbij worden effectenstudies uitgevoerd en gedeeld en wordt rekening gehouden met bezorgdheden, voorziene problemen en verzuchtingen vanuit de ondernemingswereld. Zo krijgen praktische toepassingsproblemen en vraagstukken sneller een passend antwoord in administratieve instructies (circulaires e.d.) en komt kwalitatievere wetgeving tot stand.

#6 Behoud en versterk het huidige Belgische rulingsysteem.

Rechtszekerheid is essentieel voor investeerders en bedrijven. Belangrijk is dat zij op voorhand juridische zekerheid krijgen over de toepassing van fiscale regels in de praktijk, en dat een andere controle- of inspectiedienst van de belastingadministratie die achteraf niet in vraag kan stellen.

#7 Herzie de controle- en onderzoeksprocedure en -termijnen, herstel het evenwicht van rechten en plichten tussen administratie en belastingplichtigen en herzie de vaak buitensporige sanctioneringen.

#8 Verbeter digitale toepassingen en zorg voor administratieve vereenvoudiging.

Rationaliseer en verminder in de eerste plaats de rapporteringsverplichtingen.